Coronavirüs – Dünyanın sonu mu geldi?

Coronavirüs – Taçlı Virüs

Coronavirüs nedir, nasıl bulaşır, korunmak için ne yapmalıyız, çocuklarıma bir şey olur mu, bağışıklık sistemimi nasıl güçlendirebilirim, ne yemeliyiz ve dünyanın sonu mu geldi gibi sorulara hazırladığım bu yazıdan ulaşabilirsiniz. Hazırsanız haydi başlayalım!

Coronavirüs nedir?

Yüzeyinde yer alan çubuksu uzantılar sebebiyle taçlı virüs (corona lat. – taç) adı verilen coronavirüsler, normal şartlarda insanlarda basit soğuk algınlığı – nezleye yol açan virüslerdir. Ancak değişim göstermiş tipleri çeşitli derecelerde akciğer, bağırsak, karaciğer ve böbrek rahatsızlıklarına yol açabilir.

Coronavirusler (CoV), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir.

Coronavirusler zoonotik olup, hayvanlardan insanlara bulaşarak hastalık yapabilir. Detaylı araştırmalar sonucunda, SARS-CoV’un misk kedilerinden, MERS-CoV’un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı ortaya çıkmıştır.

Henüz insanlara bulaşmamış olan hayvanlarda saptanan birçok coronovirüs mevcuttur.

Çin’deki Coronavirüs salgınının farkı nedir?

31 Aralık 2019’da ise Dünya Sağlık Örgütü Çin Ofisi, Çin’in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni (zatüre) vakalarını bildirdi. Yapılan detaylı araştırmalar sonucunda 7 Ocak 2020 tarihinde zatüreye yol açan etkenin daha önce insanlarda görülmeyen yeni bir coronavirus (2019-nCoV) olduğu tespit edildi.

İlk başta Wuhan’daki hayvan pazarında yasadışı satılan hayvanlardan insanlara bulaşan bu virüsün; hastalığa yakalanan insanlara müdahale eden doktor ve sağlık çalışanlarında da tespit edilmesi hastalığın insandan insana bulaşabildiğini de kanıtlamış oldu. Bu duruma hayvanlardan insanlara bulaşan virüs yapı değiştirdi ve insandan insana bulaşma özelliği kazandı da diyebiliriz.

Yapılan genetik çalışmalarda üç farklı türü tespit edilen coronavirüs 2019-nCoV ‘nün ölümcül olmasının sebebi yeni coronavirüs enfekte pnömonisi adı verilen NCIP’e (Novel Coronavirus–Infected Pneumonia) yol açmasıdır. Yani aslında virüsün yol açtığı zatüre öldürücüdür.

Çin’deki Coronavirüs (2019-nCoV) verileri neler söylüyor?

*NEJM Dergisi’nde 28 Ocak’ta yayınlanan tıbbi makale’ye göre:

Çin’de coronavirüs (2019-nCoV) saptanan ilk 425 hastanın ortanca yaşı 59 olarak tespit edilmiştir ve vakaların %55’i erkektir.

Coronavirüs (2019-nCoV) saptanan vakaların büyük bir çoğunluğu 59 yaşından büyüktür.

15 yaşın altında herhangi bir çocukta coronavirüs (2019-nCoV) saptanmamıştır.

Hastalığa yakalananların sayısı her hafta iki katına çıkmaktadır ve bir hasta ortalama iki kişiye hastalık bulaştırmaktadır.

Hastaların yine büyük çoğunluğunu Huanan Deniz Ürünleri Marketi’nde çalışanlar ya da oraya gidenler oluşturmaktadır.

60 yaşından büyüklerde coronavirüs’ün (2019-nCoV)   ölümcül olması bu kişilerdeki kalp, akciğer, diyabet vb. altta yatan diğer hastalıkların da olmasıyla açıklanabilir.

15 yaşın altında herhangi bir coronavirüs (2019-nCoV) vakasının bildirilmemiş olması ise özellikle çocuklardaki olası coronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonlarının daha hafif geçtiğini ve hatta bu sebeple gözden bile kaçtığını düşündürtmektedir.

Coronavirüs’e (2019-nCoV) yakalan kişiler iki gün içerisinde ağırlaşarak hastaneye başvurmaktadır, lakin coronavirüs (2019-nCoV) kesin tanısı koymak klinik açıdan zor olduğu için ilk aşamada coronavirüs tanısı konup hastaneye yatırılanların sayısı çok daha azdır.

Kuluçka süresinin 14 gün olduğu düşünüldüğünde coronavirüs’lü (2019-nCoV) kişilerle teması olanların 14 gün tıbbi gözetim altında tutulmasının yeterli olduğu düşünülmektedir.

Coronavirüs tanısı normal kan testlerinden farklı olarak sadece PCR denilen özel bir yöntem ile konabilmektedir.

Kimden korkalım?

Ateş, öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı ve akciğer grafisinde gölgelenmeler olan kişilerde eğer bu bulguların başlangıcından önceki son 14 gün içinde Çin Halk Cumhuriyeti’ne seyahat öyküsü varsa ya da Coronavirüs taşıyan kişilere müdahale eden sağlık çalışanıysa bu enfeksiyon ayırıcı tanıda düşünülmelidir. Aksi takdirde bu vakalar mevsimsel grip enfeksiyonu olarak kabul edilmeli ve bu yönde önlemler alınarak panik yapılmamalıdır.

Dünyanın sonu mu geliyor?

Hayır!

Çinliler ne yaptı?

Çinliler aslında ülkelerini karantinaya alarak en doğru adımı attı diyebiliriz. Eğer bugün hastalık dünyada Çin’e göre yavaş ilerliyorsa bu Çin’deki sağlık çalışanlarının ve alınan önlemlerin sonucudur diyebiliriz.

Türkiye’de durum ne?

31 Ocak 2020 itibariyle Türkiye’de tanı konan hiçbir vaka yok ve gerekli önlemler Sağlık Bakanlığı tarafından alınmış durumda.

Türkiye’de Coronavirüs (2019-nCoV) henüz yok peki genel olarak virüslerden korunmak için ne yapmalıyız?

Su ve sabunla ile ellerimizi sık sık yıkamalıyız.

Su ve sabuna ulaşamadığımız durumlar için alkol bazlı dezenfektanları yanımızda taşımalıyız.

Belediyeler tarafından toplu taşıma araçları, otobüsler, trenler, metroların düzenli olarak dezenfekte edilmesini talep etmeliyiz.

Hasta kişilerin dışarı çıkmamasını sağlamalı ve çalışıyorlarsa derhal istirahat raporu almalarını teşvik etmeliyiz.

Kapalı ve kalabalık ortamlar sık sık havalandırılmasını sağlamalıyız. Özellikle bu noktada çocukların yoğun olarak bulunduğu okullar düzenli bir şekilde dezenfekte edilmeli ve havalandırılmalı.

Kimler en çok risk altında?

Virüsler en çok;

60 yaş üzerindekileri,

Kronik kalp damar hastalığı ve astımı olanları,

Şeker hastalarını

Kronik böbrek yetmezliği olanları,

Kan hastalığı olanları,

Bağışıklık sistemi baskılanmış olanları,

6 ay – 18 yaş arasında olup uzun süreli aspirin kullananları

Sağlık çalışanlarını,

Toplu alanlarda çalışanlar ve yaşayanlar ile 2 yaşından küçük çocukları etkiler.

Mümkünse bu risk grubundaki kişiler kendilerini korumak adına maske takmalıdır.

Erken tanı ve tedavi hayat kurtarır çünkü mevsimsel griplerde ve viral enfeksiyonlarda ilk 48 saatte başlanan tedavi hayat kurtarır.

Hangi maskeyi alalım?

Medikal marketlerde satılan normal cerrahi maskeler ilk aşamada korunma için yeterli ancak bu hastalara temas etme olasılığı olan ileri durumlarda N95 FFP3 maskeler tercih edilebilir.

Antibiyotik içelim mi?

Virütik hastalıklarda antibiyotikler işe yaramaz, hekim tavsiyesi olmadan kullanmanız daha kötü sonuçlara yol açabilir.

Grip oldum ne yapmalıyım?

İstirahat edin,

Bol sıvı tüketin,

Hastalığı bulaştırmamak için evden çıkmayın,

Hapşırma öksürme sırasında mendil kullanmak ve tekrar mikrop kapmamak için kullanılan mendili çöpe atın…

Bağışıklığımı nasıl güçlendiririm?

Bunun için susuz kalmamanızı, yoğurt tüketmenizi ve kişiye özel tedaviler için doktorunuza başvurmanızı öneririm. Rasgele kullanılacak bitkisel ürünler yarardan çok zarar verebilir unutmayın!

*Gelişmeler geldikçe yazı güncellenecektir. Salgın devam ettiği için hastalığa ilişkin veriler değişebilmektedir.

Son Güncelleme 1 Şubat 2020

Konuyla ilgili gelişmeleri takip etmek için Instagram’dan takibe alın instagram.com/uzm.dr.ozgurniflioglu

Uzm. Dr. Özgür Niflioğlu

İç Hastalıkları ve Fitoterapi Uzmanı